Publicaties over Als de dood en interviews met Claude Crobatia in de media
Video’s en tv
“De wereld wankelt. Onze planeet wordt geteisterd door klimaatverandering, massaconsumptie en een pandemie. In ‘Het Alternatief’ bezoekt Raven van Dorst mensen die hebben gekozen voor een ander bestaan en dompelt zich volledig onder in hun levens. Zo visualiseert ze met Claude haar eigen dood.”
– Het Alternatief, BNNVARA
Fragment uit De Vooravond op BNNVARA waarin Claude vertelt over haar werk met de dood en haar deelname aan het programma van Raven van Dorst, Het Alternatief.
— De Vooravond, NPO1
“Claude Crobatia is Neerlands doodspriesteres. Of nou ja, dat is wat overdreven. Wel houdt ze zich bezig met de dood, persoonlijk en professioneel, omdat wij er hier veel te angstig en vermijdend mee omgaan, vindt ze. Het leven is een stuk beter als ook de dood een plekje aan de eettafel krijgt.”
— Henk’s Keukentafelshow
“De Nederlandse ‘deathfluencer’ Claude Crobatia is schrijver en oprichter van death awareness-platform A Course in Dying, waar ze al vijf jaar begraafplaatsen recenseert en markante kunstenaars spreekt over de dood.”
— AD
“De dood: voor velen een taboe. Toch is het een goed idee om er juist wel over te praten, zegt deze zelfbenoemd deathfluencer. De dood is volgens haar als mysterie het onderzoeken waard. Een nachtzoen van Claude Crobatia.”
— De Nachtzoen, EO
Voor een videoinstallatie tijdens de tentoonstelling Face to face: the people behind the mummy portraits in het Allard Pierson Museum werd ik gevraagd om te vertellen over onze hedendaagse houding tegenover de dood in vergelijking met die van de oude Egyptenaren.
— Allard Pierson Museum
Kranten en magazines
“De dood is een van de weinige zekerheden in het leven. Toch wordt er alles aan gedaan om het er zo weinig mogelijk over te hebben. Althans, in het Westen. Claude Crobatia vindt het een goed idee om je voor te bereiden op de dood. De dood van een ander en je eigen dood. Daarom maakte deze ’deathfluencer’ een cursus doodgaan.”
— Noordhollands Dagblad
“Angst voor de dood is menselijk. Overlevingsdrang is bij de mens ingebouwd. Bang zijn mag, zolang we maar in alle openheid met elkaar over de dood kunnen praten en elkaar durven te confronteren.”
— LINDA
“Het Latijnse spreekwoord memento mori, ofwel ‘bedenk dat je sterfelijk bent’, inspireerde Romeinse filosofen en kunstenaars om in hun werk op de menselijke eindigheid te reflecteren. Maar in onze huidige westerse samenleving is deze trend een stille dood gestorven.”
— Vice
“Voor veel mensen ben ik de verkondiger van het donkere woord, maar ik ervaar de dood juist als iets verheffends.”
— Knack
“Wanneer ik een begraafplaats bezoek, zoek ik de namen op van mensen die er liggen, zodat ik weet wie er lagen, wat hun verhaal was. Ik denk dat dat belangrijk is: dat we blijven herinneren wie er voor ons waren, wie de wereld hebben opgebouwd tot hoe die nu is.”
— Brandpunt+
“Onderdeel van mijn cursus is het opstellen van een bucketlist en het maken van een ‘death plan’ waarin mensen opschrijven hoe ze hun eigen uitvaart voor zich zien en waar ze het liefste willen sterven. Ook begeleid ik cursisten via een death meditation, waarbij ik ze hun ideale dood laat visualiseren, om te laten zien dat de dood meer is dan alleen verdriet en angst.’”
— Parool
“Een van Crobatia’s instrumenten om het stoffige imago van de dood op te poetsen: begraafplaatsrecensies. ‘De perfecte plek om je sterfelijkheid te overdenken,’ schreef ze eens over een kerkhof in Dublin. Over een Joodse begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel: ‘Zoveel prachtige grafstenen dat het moeilijk is om een favoriet te kiezen.’ Zeker dertig begraafplaatsen en kerkhoven kregen al een kritisch bezoekje van de expert.”
— Nieuwe Revu
“We leven in een doodsontkennende samenleving, we willen er het liefst zo min mogelijk mee te maken hebben. En dat is zonde. Hierdoor missen we nieuwe invullingen van verloren rituelen en omgangsvormen met het levenseinde.”
— Uitkrant
“De dood kan ons zoveel leren over het mens zijn. Alle grote levenslessen komen aan bod als je over het einde van je leven nadenkt. Ik ben dan ook niet echt deel van de uitvaartwereld. Wat ik doe ligt meer op het filosofische vlak; mijn werk gaat over zelfontwikkeling en zingeving”
— Indebuurt
“The potential problems that can arise from always ignoring death are that it can cause extra shock, trauma, fear, and anxiety when you are ultimately confronted with it. By contemplating mortality and talking openly about death, we allow ourselves to become more familiar with the subject. ”
— Ernest Becker Foundation
“Bewust aanwezig zijn bij iemand die stervende is, is een van de mooiste dingen die je kunt doen. Maar hoe simpel dit misschien ook klinkt, het is vaak enorm moeilijk. Er zijn, en bewust aanschouwen wat er gebeurt, zonder oordeel, in alle openheid.”
— Therapeut, Couch en Counselor
“Stilstaan bij je sterfelijkheid maakt je bewust van de waarde van het leven.”